Een dagelijkse douche is moeilijk vol te houden in een wereld zonder fossiele brandstoffen. De neveldouche, een comfortabele maar vergeten technologie die erg weinig water en energie verbruikt, zou een oplossing kunnen zijn. Ontwerper Jonas Görgen ontwikkelde een doe-het-zelf kit waarmee bijna elke douche tot een neveldouche kan worden omgevormd. Lowtech Magazine probeerde ze uit.
Hoe duurzaam is de dagelijkse douche?
In de discussie over klimaatverandering gaat het meestal om auto’s, vliegtuigen en verwarmingssystemen. De dagelijkse douche komt nauwelijks aan bod, ook al is het een bijzonder verkwistende manier om een basisbehoefte te bevredigen: het wassen van het lichaam. De meesten van ons gieten elke dag ongeveer zeventig liter warm water over ons lichaam om “schoon” te zijn.
Deze gewoonte vereist het gebruik van twee schaarse grondstoffen: energie en water. De meeste aandacht gaat naar het hoge waterverbruik van de douche, maar het energieverbruik is even problematisch. De productie van warm water is na verwarming de hoogste energieverbruiker in de meeste huishoudens, en een groot deel daarvan wordt gebruikt om te douchen. De zuivering en distributie van drinkwater vraagt ook veel energie.
Terwijl het energieverbruik voor verwarming de laatste decennia is afgenomen, blijft het energieverbruik voor de productie van warm water stijgen. Eén van de redenen is dat mensen vaker en langer douchen, en daarbij gebruik maken van steeds krachtiger douchekoppen. Zo nam in Nederland van 1992 tot 2016 de douchefrequentie toe van 0,69 tot 0,72 douches per dag, terwijl de douchetijd steeg van 8,2 naar 8,9 minuten. Het waterdebiet steeg in die periode van 7,5 naar 8,6 liter per minuut. 1
In veel geïndustrialiseerde samenlevingen is het nu de gewoonte om minstens één keer per dag te douchen
Alles samen gebruikte de Nederlander in 2016 gemiddeld 50,2 liter water per dag om te douchen, terwijl dat in 1992 “slechts” 39,5 liter water per dag was. Dit is een conservatieve schatting, want deze data houden geen rekening met de douches die buitenshuis worden genomen, bijvoorbeeld in de sportschool. Onderzoek laat zien dat het in veel geïndustrialiseerde samenlevingen nu de gewoonte is om minstens één keer per dag te douchen – zeker onder jongere mensen. 234
Met de gemiddelde Nederlander als voorbeeld kunnen we het energieverbruik en de koolstofemissies van een dagelijkse douche uitrekenen. Het verwarmen van 76,5 liter water (8.9 minuten x 8,6 liter per minuut) van 18 tot 38 graden Celsius vereist 2,1 kilowattuur energie. Afhankelijk van de energiebron (gas of elektriciteit), de koolstofintensiteit van het elektriciteitsnetwerk (EU/US), of de efficientie van de gasboiler (oud/nieuw), bedraagt de CO2-uitstoot van een doorsnee douche dan 0,462 – 0,921 kg. [5] Als we dat vergelijken met de uitstoot van een relatief energie-efficiënte auto (130 gCO2/km), dan komt de uitstoot van de gemiddelde douche overeen met 3,5 tot 7 kilometer autorijden. Dit resultaat houdt geen rekening met het energieverbruik van waterzuivering en distributie.
De CO2-emissies van een douche komen overeen met 3,5 tot 7 km autorijden
In principe zou die energie door hernieuwbare bronnen kunnen worden geleverd. Maar als 8 miljard mensen zo’n dagelijkse douche zouden nemen, dan zou het energieverbruik per jaar oplopen tot 6.132 terawattuur – acht keer meer dan wat alle windturbines ter wereld opleverden in 2017 (745 Twh). Alle huidige windturbines ter wereld kunnen dus slechts 1 miljard mensen van een “duurzame” dagelijkse douche voorzien. Daarbij komt dat het gebruik van hernieuwbare energie niets doet aan het hoge waterverbruik van de douche. Voor alle duidelijkheid: hernieuwbare energie is deel van de oplossing – zonneboilers, biomassa, warmtemolens – maar het is duidelijk dat we ook kritisch moeten kijken naar de energievraag.
Regendouche
Sinds het begin van de jaren 1990 bieden waterbesparende douchekoppen een efficiënter alternatief. Deze douches verbruiken tussen de vier en negen liter water per minuut, ongeveer de helft van een conventionele douche (10-15 liter per minuut). Bijna de helft van de Nederlandse huishoudens had zo’n waterbesparende douchekop geïnstalleerd in 2016, maar zoals we hebben gezien is het gemiddelde debiet van de douche alleen maar toegenomen. 1
Dat komt omdat andere Nederlanders hun conventionele douchekop hebben verruild voor een regendouche, die ongeveer 25 liter water per minuut verbruikt – dubbel zoveel als een “normale” douche en drie keer zoveel als een waterbesparende douchekop. Een regendouche van 8,9 minuten vereist 222 liter water en 6,3 kilowattuur energie om dat water te verwarmen. De koolstofemissies komen dan overeen met die van 14 tot 21 km autorijden.
Sponsbad
Het is wellicht schockerend nieuws voor jongere lezers, maar slechts vijftig jaar geleden douchten mensen helemaal niet. Douches die over het bad werden gemonteerd, wonnen pas aan populariteit in de jaren 1970, terwijl douchecabines slechts vanaf de jaren 1980 en 1990 standaard in nieuwe huizen werden ingebouwd. 234 Voor de komst van de douche namen mensen één (of een paar) bad(en) per week, en wasten ze zich in tussentijd aan de wastafel met een washandje (het zogenaamde “sponsbad”).
Het wekelijkse water- en energieverbruik van een dagelijkse douche overtreft al snel het water- en energieverbruik van één, twee of zelfs drie baden per week.
De douche wordt vaak voorgesteld als duurzamer dan een bad, omdat het laatste zogezegd meer water verbruikt. Maar het wekelijkse water- en energieverbruik van een dagelijkse douche overtreft al snel het water- en energieverbruik van één, twee of zelfs drie baden per week. 2 Een sponsbad is nog efficiënter: twee liter water volstaat, en dat water kan in principe koud zijn omdat niet het hele lichaam tegelijk nat wordt.
Milieuorganisaties, watermaatschappijen en overheden moedigen mensen in geïndustrialiseerde samenlevingen aan om kortere douches te nemen, waterbesparende douchekoppen te gebruiken, en energie-efficiënte waterboilers te installeren. Maar er zijn ook factoren die deze instituties niet in vraag stellen: de frequentie van het douchen (“douche minder vaak”), de watertemperatuur (“neem koude douches”) of de handeling van het douchen zelf – niemand adviseert dat een sponsbad ook volstaat om schoon te worden. De dagelijkse douche wordt niet langer als een luxe maar als een basisbehoefte beschouwd.
Zeemansdouche
Nochtans is de dagelijkse douche niet alleen bedoeld om het lichaam te wassen. Als dat zo zou zijn, dan zou ik geen artikel moeten schrijven over het water- en energieverbruik ervan. Een douche die volledig focust op het schoonmaken van het lichaam – een zogenaamde Navy shower of zeemansdouche – vraagt erg weinig tijd, energie en water.
Een zeemansdouche bestaat uit drie delen. Eerst wordt het lichaam tijdens een 30 seconden lange douche nat gemaakt. Vervolgens wordt het lichaam ingezeept terwijl de douche uitstaat, en tot slot zorgt nog eens 30 seconden douchen ervoor dat de zeep van het lichaam wordt afgespoeld.
Als we uitgaan van een gemiddeld waterdebiet, dan verbruikt een (warme) zeemansdouche slechts 8,3 liter water en 0,2 kilowattuur energie. Een dagelijkse douche van 9 minuten is dus zeker geen basisbehoefte: het is verwennerij. Sinds de jaren 1990 wordt de douche in reclameboodschappen steevast aangeprezen als een middel ter ontspanning, stressverlichting en sensueel plezier. 24
Neveldouche
Het gebruik van de douche als verwennerij lijkt niet compatibel te zijn met een drastische reductie van het water- en energieverbruik. Maar er bestaat een technologie die precies dat belooft te doen: de neveldouche. Een neveldouche atomiseert water tot zeer fijne druppels (minder dan 10 micron), waardoor het waterverbruik drastisch daalt. Buckminster Fuller vond de eerste neveldouche uit in 1936, en het idee werd opnieuw opgepikt in de jaren 1970, toen verschillende instituten er mee experimenteerden voor zowel het douchen van het lichaam als het wassen van de handen.
![Links: neveldouche ontwikkeld door NASA. Rechts: neveldouche ontwikkeld door de Canadese Minimum Housing Group. Allebei uit de jaren 1970. Bron: [^7]](https://solar.lowtechmagazine.com/nl/2019/10/mist-showers-sustainable-decadence/images/dithers/mini-mister_dithered.png)
NASA ontwikkelde een neveldouche die bestond uit een beweegbare slang met daaraan een sproeimondstuk en een aan/uit-knop die met de duim kon worden bediend. Het gemiddelde waterverbruik voor een douche van 9 minuten was 2,2 liter, wat overeenkomt met een debiet van 0,24 liter water per minuut. 5 De Canadese Minimum Housing Group ontwikkelde en testte verschillende neveldouches en bekwam een debiet van 0,33 liter water per minuut. 6 In beide gevallen werd door het meten van bacteriën op de huid besloten dat de neveldouche even effectief was als een conventionele douche – maar dan met 30 tot 40 keer minder water.
Jonas Görgen ontwikkelde een kit waarmee vrijwel elke douche tot een neveldouche kan worden omgetoverd
Jonas Görgen, een jonge ontwerper die afstudeerde aan de Design Academy Eindhoven in 2019, raakte gefascineerd door de geschiedenis van de neveldouche en besloot er zelf eentje te bouwen. In vergelijking met eerdere neveldouches verbeterde Jonas het concept op twee manieren. Ten eerste ontwikkelde hij een kit waarmee vrijwel elke douche tot een neveldouche kan worden omgetoverd. Ten tweede gebruikt zijn douche niet één maar drie tot zes sproeimondstukken. Daarmee verandert een functionele douche (met één mondstuk) in een aangename ervaring die even comfortabel en verkwikkend is als een conventionele douche.
De kit die Jonas me stuurde bevat zes mondstukken, een handvol connectoren en verdelers, een paar flexibele plastic tubes (“snij af op de gewenste lengte”), en enkele stukjes koperdraad (“om de mondstukken in de juiste posities te zetten”). Ik installeerde een neveldouche met vijf mondstukken in minder dan 20 minuten. Mijn douche zal geen ontwerpprijs winnen (Jonas ontwikkelde een mooiere versie voor zijn afstudeerproject), maar als een doe-het-zelf douche hack is het zonder meer briljant.
Met vijf spuitmonden bedraagt het waterverbruik twee liter per minuut – vijf keer minder dan mijn oude douchekop
Mijn neveldouche heeft vier vaste spuitmonden (één gericht op het hoofd, één op de rug en twee op de heupen) en één spuitmond op een flexibele slang. Het gebruik van meerdere sproeimondstukken verhoogt het waterdebiet, maar de waterbesparing blijft aanzienlijk. Met vijf spuitmonden mat ik een debiet van twee liter water per minuut. Dat is vijf keer minder dan wat mijn oude douchekop verbruikt (10 liter per minuut) en 12,5 keer minder dan het waterverbruik van een regendouche.
Jonas schrijft over zijn ontwerp dat het “helemaal geen compromis vormt op het vlak van comfort, zoals dat soms wordt gesuggereerd in de testverslagen uit de jaren zeventig” en ik ben het daar helemaal mee eens. Het verschil is duidelijk te wijten aan het feit dat er meerdere spuitmonden worden gebruikt.
Energiebesparing van een neveldouche
De energiebesparing van een neveldouche is kleiner dan de waterbesparing. Dat komt omdat een neveldouche een hogere watertemperatuur vereist. Het verhoogde oppervlak van het water vermindert het waterverbruik maar zorgt er ook voor dat de hitte sneller in de lucht oplost. Zelfs met een maximum watertemperatuur (meestal 60 graden) verliest de mist snel aan warmte naarmate je verder van de spuitmond staat. Daarom is het van essentieel belang om de spuitmonden zo op te stellen dat ze het lichaam omringen.
De energiebesparing van een neveldouche is kleiner dan de waterbesparing
Mijn eigen ervaring leert dat een watertemperatuur van ongeveer 50 graden volstaat om thermisch comfort te bieden, maar een neveldouche tijdens de winter vereist wellicht een hogere watertemperatuur. Laten we daarom uitgaan van een temperatuur van 60 graden voor de berekening van het energieverbruik. Met een debiet van twee liter water per minuut verbruikt een neveldouche van 8,9 minuten 17,8 liter water. Dat water verwarmen van 18 naar 60 graden vereist 1,04 kilowattuur. Dat is de helft van het energieverbruik van de gemiddelde douche in Nederland (2.1 kWu), en zes keer minder dan het energieverbruik van een regendouche (6,3 kWu).
Het energieverbruik van een neveldouche kan verder worden gereduceerd door te douchen in een afgesloten cabine, waardoor thermisch comfort kan worden behaald bij een lagere watertemperatuur. Een andere truc om het thermisch comfort te verhogen is het openen van de spuitmond(en) zodat de oppervlakte van het water afneemt. Dit verhoogt het waterverbruik maar verlaagt het warmteverlies. Ieder kan dus voor zich de balans zoeken tussen het besparen van water en het besparen van energie, alnaargelang de lokale omstandigheden.
Een argument dat vaak wordt geuit tegen de waterbesparende douchekop is dat mensen het lagere waterdebiet compenseren door het nemen van een langere douche. Een gelijkaardig argument kan worden gemaakt tegen de neveldouche, omdat het gebruik van mist meer tijd vereist om de zeep van het lichaam te spoelen. Bij de huidige doucheduur is dat echter geen probleem: een neveldouche van 9 minuten biedt ruim de tijd om het lichaam af te spoelen. De testpersonen in de experimenten van NASA slaagden er zelfs allemaal in om zich binnen de 9 minuten te wassen en af te spoelen, ook al hadden ze maar één mondstuk. Het wassen van lang haar is problematischer, maar ook in dit geval vormt het openen van een spuitmond een oplossing.
Hoe comfortabel kunnen we douchen?
Een neveldouche met vijf mondstukken biedt een aanzienlijke water- en energiebesparing in vergelijking met een conventionele douche, zonder dat er aan comfort wordt ingeboet. Maar is dat duurzaam genoeg? Als acht miljard mensen van dit soort douches gebruik zouden maken, dan kunnen alle windturbines ter wereld nog altijd maar twee miljard mensen van een dagelijkse douche voorzien. In vergelijking met een zeemansdouche – die niet op comfort maar geheel op efficientie is gericht – ligt het energieverbruik van de neveldouche vijf keer hoger, terwijl het waterverbruik twee keer zo hoog is. Laten we dus eens onderzoeken wat er gebeurt als we het aantal mondstukken verlagen, nog steeds uitgaande van een gemiddelde douchefrequentie en doucheduur.
Drie mondstukken – met een debiet van ongeveer 1 liter water per minuut – zijn een minimum om het comfort van een warme douche te evenaren
Volgens mijn ervaring zijn drie mondstukken – met een debiet van ongeveer 1 liter water per minuut – een minimum om het comfort van een warme douche te evenaren. Dat brengt het waterverbruik van een 8,9 minuten durende neveldouche op 8,9 liter, wat overeenkomt met het waterverbruik van een zeemansdouche. Het energieverbruik bedraagt 0,52 kilowattuur, twee tot drie keer hoger dan dat van een zeemansdouche. Op deze manier zouden 4 miljard mensen op windkracht kunnen douchen. Als we vervolgens de duur van de gemiddelde douche zouden halveren, of slechts één keer in de twee dagen zouden douchen, dan zou de globale bevolking kunnen worden verwend met alleen maar windkracht.
Als we het idee van comfort laten varen en ons zo efficient mogelijk zouden wassen, dan kunnen we natuurlijk ook een neveldouche gebruiken met slechts één spuitmond, net zoals in de jaren 1970. Het waterdebiet bedraagt dan slechts 0,3 liter per minuut, wat betekent dat een douche van 8,9 minuten 2,67 liter water en 0,156 kilowattuur energie verbruikt. De voetafdruk van een neveldouche met één mondstuk is vergelijkbaar met die van een sponsbad, en aanzienlijk lager dan die van een zeemansdouche. Alle windturbines ter wereld zouden ongeveer 15 miljard mensen van een dagelijkse douche kunnen voorzien.
Als er meer dan 15 spuitmonden worden gebruikt, is het energieverbruik van een neveldouche hoger dan dat van een conventionele douche
Omgekeerd stijgen het waterverbruik en – vooral – het energieverbruik snel als er meer mondstukken worden toegevoegd. Met twintig spuitmonden is het waterverbruik nog steeds lager dan dat van een conventionele douche (6-7 liter versus 8.3 liter per minuut), maar het energieverbruik is al hoger (3.1 versus 2.1 kwh). Met tien spuitmonden – zie bijvoorbeeld de commercieel verkrijgbare Nebia Spa Shower – blijft het waterverbruik erg laag (3 liter per minuut) maar het energieverbruik is slechts 25% lager dan in het geval van een conventionele douche (1.45 vs 2.1 kwh). Neveldouches zijn dus niet per definitie een goede zaak – het ligt eraan hoe de technologie wordt ingezet.
“Off-pipe”
Er is één probleem met neveldouches die slechts 1 tot 3 spuitmonden gebruiken: moderne waterboilers worden niet getriggerd door een waterdebiet beneden de 1 liter water per minuut, wat betekent dat er alleen maar koude mist uit de spuitmonden komt. Dat is geen fundamenteel probleem – het is technisch perfect haalbaar om geschikte waterboilers te ontwerpen – en het brengt ons bij een andere potentieel voordeel van de neveldouche: het effect ervan op de badkamer.
De moderne douche is geen apparaat dat op zichzelf staat. Het is afhankelijk van verschillende infrastructuurnetwerken, zoals de waterleiding, de riolering en het elektriciteitsnewerk of de gasinfrastructuur. Hoewel een neveldouche ook kan worden aangesloten op deze netwerken, kan hij in principe ook op zichzelf functioneren, waardoor het verbruik van grondstoffen verder daalt.
Moderne waterboilers worden niet getriggerd door een waterdebiet beneden de 1 liter water per minuut, wat betekent dat er alleen maar koude mist uit de spuitmonden komt
Ten eerste zou een overgang naar neveldouches het mogelijk maken om veel kleinere en minder krachtige waterboilers te gebruiken, die van energie kunnen worden voorzien door decentrale energiesystemen die kleiner en goedkoper zijn. Met een minimale neveldouche kan het nut van een verwarmingsketel zelfs in vraag worden gesteld. De hoeveelheid water is zo klein – 2.67 liter – dat ze in principe ook op het kookvuur kan worden opgewarmd – net zoals dat vroeger gebeurde.
![Een draagbare neveldouche uit de jaren 1970. Het water wordt onder druk gezet door een fietspomp. Bron: [^7]](https://solar.lowtechmagazine.com/nl/2019/10/mist-showers-sustainable-decadence/images/dithers/1970s-portable-shower_dithered.png)
Ten tweede heeft een neveldouche niet perse een rioleringsnetwerk nodig. Voor een conventionele douche is dat onontbeerlijk, omdat de hoeveelheid water zo groot is. Maar een neveldouche verbruikt zo weinig water – zeker in het geval van één spuitmond – dat het in principe ook ter plaatse kan worden benut, bijvoorbeeld voor het doorspoelen van het toilet, het gieten van de planten, of het schoonmaken van de vloer. In dat geval is een waterleiding ook niet echt een vereiste: een kleine container kan elders worden gevuld en naar de badkamer worden gebracht.
De Canadese experimenten uit de jaren 1970 resulteerden in een draagbare neveldouche. Twee en een halve liter water werd opgeslagen in een reservoir en onder druk gezet met een fietspomp.6 Kortom, als we overschakelen naar neveldouches, kan de infrastructuur rond de douche worden vereenvoudigd of zelfs geëlimineerd, zodat de badkamer niet alleen “off-grid” maar ook “off-pipe” kan worden geïnstalleerd. Daarmee worden nog meer grondstoffen bespaard, want uiteraard kosten die infrastructuurnetwerken ook energie en grondstoffen. Dezelfde aanpak zou kunnen worden toegepast op bijvoorbeeld het wassen van de handen of het wassen van de vaat.
De neveldouche van Jonas Görgen is nog niet te koop. Een neveldouche was te zien tijdens de Dutch Design Week Eindhoven, 19-27 oktober 2019.
Reacties
Als je op dit artikel wil reageren, stuur dan een mailtje naar solar (at) lowtechmagazine (dot) com. Je gegevens worden niet voor andere doeleinden gebruikt. Blijf je liever anoniem, sluit dan je bericht af met een pseudoniem.
Reacties
Wim
Leuk artikel, zoals we gewend zijn. In dit geval wordt wel voorbij gegaan aan de spirituele en, tot op zekere hoogte, de gezondheidsaspecten van de dagelijkse wasbeurt. Toegegeven, de emmer douche is mogelijk en na een weekje wennen best prettig. Maar zelfs dan gebruiken de meeste Westerlingen toch gauw 2 emmers van 10 liter om zich ook daadwerkelijk schoon te voelen. Verschillende spirituele stromingen adviseren om het hele lichaam te wassen direct na het ontwaken en elke keer na “een grote boodschap” om de positieve energie van het lichaam te waarborgen. Ontlasting trekt laagenergetische wezens / energieën aan in die optiek.
Terug naar gezondheidsrisico’s veroorzakende technologieën lijkt me in deze tijd niet meer gewenst.
De meeste culturen op hun hoogtepunt hadden omvangrijke bad rituelen, niet alleen om redenen van luxe en comfort. Als het om waterbesparing gaat is een vegetarisch / vegan dieet de meest effectieve stap.
Jack Huyskens
Ik vraag mij af of er geen verhoogd risico is voor legionellagebesmetting ingeval aerosolen worden gevormd bij deze temperaturen.
Geraldo Entius
Een goedkope en mobiele versie van een neveldouche is eenvoudig te fabriceren door een eenvoudige drukspuit (wordt vaak tegen onkruid gebruikt) enigszins te modificeren, hoewel dat niet echt nodig is. Bij mooi weer kun je deze buiten zetten en door de zon op laten warmen. Dan heb je nog warm water ook. Ik gebruik deze bij mijn boot.
Fabienne
Wat mij ook bijgebleven is, uit een tv programma van “de bedenkers” was een student die een systeem gebouwd had dat het douchewater opving IN de afvoer, maar voordat het de riolering inliep, en het met een pompje terug in een kleine boiler mèt thermostaat uiteraard steeds weer terugopwarmde. Na verloop van de douchebeurt werd tenslotte het vuile water afgevoerd: men kon met 10 liter water gerust zéér lang douchen. Zijn project stootte op een streng veto van de watermaatschappij, was “onwettelijk” wegens vermengen van afvalwater en drinkwater in dezelfde waterleidingbuizen. De schrik voor Legionella???
Pablo
Een plantenspuit die je oppompt kan je ook als draagbaar douche, in campers caravan of boten bijvoorbeeld. Je moet concessies maken met hygiëne. Hoe vaak dien je te douchen? In feite stink je vreselijk als je je lijf dagelijks sopt, de volgende dag stink je al zodra je een beetje transpireert. Dus zou men niet liever eens per week lekker lang weken in een bad met een sopje, om tussendoor een douche of sponsbadje te nemen, maar zonder(veel) zeep. Je natuurlijk afweer in je huid houdt je best schoon.
Een ouderwetse wijze van deo is puur bicarbonaat soda onder al je oksels te wrijven, dus ook tussen je benen, je kan ook een druppeltje muskolie oid. gebruiken, maar niets chemisch! Het tast je huidflora niet, daarom krijgen de stinkbacterien weinig kans. Het werkt.
Xander rijkee
Zeer interessant! Zou het een optie zijn om water en warmte los te koppelen? Door bv. IR (gloei)lampen de warmte te laten verzorgen en koud water uit de spuitmonden het reinigen?
Marie
Interessant artikel. Ik ben wel voor minder dan 1 keer per dag douchen, absurd dat als je op kantoor werkt en eigenlijk niet zweet om dan iedere dag te doucehen. Alhoewel toegeven aan je collega’s dat je niet elke dag doucht al aanvoelt alsof je van Mars komt, maar dat zal voor iedereen anders zijn.
Stijn Devos
Niet in de richting van besparing denkend, maar toch interessant: veel off-grid installaties hebben net een debiet-probleem als ze water moeten verwarmen voor een douche.
Om in een camper of blokhut snel water te verwarmen, moet men ofwel veel ampère voorhanden hebben, een grote installatie aangestuurd met gasflessen, ofwel een elektrische boiler.
Maar een elektrische doorstromer met neveldouche is eigenlijk ook mogelijk en supergoedkoop! Terwijl dat dit een normale kraan is, met een paar
nozzles, dus door de handige harry perfect in elkaar te knutselen.
Kris De Decker
@ Jack
Legionella is een risico bij alle douches. Besmettingen zijn toegenomen omdat steeds meer mensen overschakelen van bad naar douche. Een neveldouche biedt inderdaad een verhoogd risico omdat er meer kans is dat de ziektekiemen in de lucht worden verspreid (maar met je hoofd onder een gewone douchekop sta je in dat opzicht ook niet bepaald veilig).
Om legionella te voorkomen is het belangrijk dat de watertemperatuur van de boiler hoog genoeg is. Ook degelijk loodgieterswerk (zodat er nergens water blijft stilstaan) en de boiler schoon houden zijn van essentieel belang.
Maar zelfs dan ben je nog niet helemaal veilig. Legionella kan zich ook vormen in de douchekop of een kraan of zelfs de wastafel. Dat is vooral een risico als de kraan of douche langere tijd niet wordt gebruikt. Dan spoel je de leidingen best een paar minuten uit met heet water (terwijl je de adem inhoudt en de badkamer uitgaat). Douchekoppen (en dus ook spuitmonden) moeten ook af en toe worden schoongemaakt.
Hier een paar links:
http://www.hse.gov.uk/healthservices/legionella.htm
https://www.nchasia.com/en-hk/nch-insights/industry-news/how-to-prevent-legionella-in-showers
https://blog.hydrosense-legionella.com/legionella-in-showers
https://www.iosh.com/media/2629/legionella-liam-cook-qatar-september-2017.pdf
Manuel
Een andere manier om jouw douche zuiniger te maken is de warmte uit het afvoerwater te recupereren: https://www.milieucentraal.nl/energie-besparen/energiezuinig-huis/energiezuinig-verwarmen-en-warm-water/douche-wtw/
Geplaatst door: Manuel | 28 oktober 2019 om 15:47
Ivo Galama
Leuk idee.
Het benodigde warmwater zou kunnen worden geleverd door een kleine elektrische doorstromer, dus zonder het gevaar op het ontstaan van legionella.
Voor 2 l/min van een temp. van 12 naar 38 graden is een capaciteit nodig van 3,6 kW, dit kan nog net op een groep van 16Amp/230Volt (bijv Clage type MDH-3
Als het voor het comfort gewenst is om water van 60 graden aan te leveren heeft de doorstromer een capaciteit > 6,7kW nodig. (bijv Clage type CEX met 11-13,5kW)
Maar hiervoor is al een krachtstroomgroep nodig van 3x25Amp. (al is dat in NL niet duurder)
Er bestaan ook al recirculatiedouches die het warm-water filteren en weer bijverwarmen naar de gewenste temperatuur. Zie Hamwells Homespa of Xenz Upfall Shower.
Kris de decker
@xander
Jonas opperde dat als idee inderdaad, een combinatie van stralingswarmte en neveldouche.
Wim Rullmann
Een goed artikel. Sinds 2 jaar gebruiken wij een NEBIA douche en zijn erg tevreden. Verbruik 2,8 ltr. per minuut.Onze gewoonte is niet elke dag douchen maar alleen na transpiratie door grotere inspanning en minstens één keer per week. Elke douche is uit gewoonte een zeemansdouche. Het in uw artikel niet genoemde nadeel van een neveldouche is dat het door het lage debit langer duurt voordat het warme water vanuit een boiler bij de douchekop aankomt. Ik heb dit opgelost door een extra circulatieleiding met pompje naast de warmwaterleiding aan te leggen. Even een paar minuutjes pompje aan en het water is snel warm zonder veel waterverlies. Er zijn helaas nog heel veel douchekranen (ook in hotels) die onnodig water verliezen tijdens het zoeken naar de juiste temperatuur. Onze boiler wordt verwarmd door zon (collectoren) en/of moderne houtkachel (Firetube-water) en/of elektrisch (warmtestaaf in boiler) en is daarmee ongevoelig voor een laag debit. Een temperatuur van 45°C is voor de NEBIA-douche het minimum.
Kortom, douche niet elke dag, gebruik niet altijd zeep, een spoeldouche zonder zeep is prima voor de huid, een douchebeurt koud eindigen is ook goed voor de huid. Zoals een vorige schrijver reeds opmerkte helpt minder of geen vlees eten ook heel veel en wij gebuiken al jaren regenwater voor de tuin en het toilet d.m.v. een aparte leiding. Jammer dat daar bij nieuwbouw nog steeds geen rekening mee gehouden wordt.
Bram
@Fabienne Er zijn ook systemen die een warmtewisselaar gebruiken om het koude water op te warmen met de energie van het vuile warme water. Dat is niet heel veel ingewikkelder dan de afvoerbuis rond de aanvoerbuis te wikkelen. Op die manier mengt het vuile water niet met het schone, maar geeft het wel een deel van de warme terug af.
H. Honnest
Top artikel weer, Kris :-)
Lees hier een aantal reacties ivm mogelijke hygiëne nadelen. Maar zou het echt zo noodzakelijk zijn om dagelijks te douchen als onze voorouders al honderdduizenden jaren zonder douche hebben overleefd?
Wassen met zeep kan zelfs verstorend werken voor de huid. Net als in onze darmen hebben we op de huid te maken met een microbioom (ter plekke wonende bacteriën) die een onderlinge samenwerking met onze huidcellen hebben. Teveel (met zeep) wassen kan dit microbioom schaden, wat soms kan leiden tot overheersing van bepaalde soorten en tot binnendringen (infectie) van ongewenste soorten.
Er zijn ook mensen met een ziekelijke overgevoeligheid van de huid voor water en zeep, die zich bijna nooit of alleen af en toe heel voorzichtig wassen. Opvallend genoeg stinken deze mensen niet meer dan dagelijkse douchers.
Een interessante natuurlijke eigenschap van onze huid is dat deze huid zichzelf dagelijks reinigt door continu van onderop nieuwe huidcellen te vormen die in drie weken tijd het oppervlak bereiken om daar af te slijten en te veranderen in huisstof. Zweet heeft ook een reinigend vermogen, al levert het gevoelsmatig ook een ‘vervuiling’ op: het zout dat achterblijft na verdamping en een plakkerig gevoel geeft. Om dit af te spoelen is overigens geen enkele zeep nodig. Water volstaat hierbij volledig.
Kleding heeft die zelfreinigende eigenschappen niet en neemt talg, geurstoffen en zweet van onze huid op. Daarom is het regelmatig reinigen van vooral onderkleding wel van belang. Aan die - meestal machinale - reiniging zit natuurlijk ook weer een ecologisch prijsplaatje.
Op momenten waarop we onze huid toch wassen, hebben we meestal genoeg aan wrijven en schrobben en kunnen we zeep in veel gevallen achterwege laten.
Vooral handen (helemaal bij gezondheidswerkers), maar ook kruis (vooral voor en na seksueel contact), achterwerk en oksels (vooral na angst en spanning) vormen hierop nogal eens een uitzondering. Deze kunnen dan natuurlijk ook prima met de washandmethode onder handen worden genomen.
Neemt niet weg dat een douchebeurt ook zeer ontspannend kan werken. Maar om dat nou tot dagelijkse noodzakelijkheid te verheffen? Ontspannen kan ook op veel andere manieren, die geen enkele ecologische belasting geven.
Koen Vandewalle
De zeemansdouche is in ons gezin de norm.
Ikzelf, en één ander gezinslid gebruiken voor het afspoelen meestal koud water.
Een ander aspect van het economisch en ecologisch schoonmaken van het lichaam, is het gebruik van zeep. Een klassiek blokje Aleppo-zeep geniet mijn voorkeur. Geen pompjes of flacons. Niet heel het lichaam natuurlijk.
En op de plaatsen waar de meesten deodorant gebruiken, eens een beetje wrijven met een schuursponsje. Je hebt daarna in dagen geen deodorant meer nodig.
Dermatologen vinden dit schuursponsje of borstels slecht voor de huid. Zelf heb ik nog niets nadelig ondervonden.
Om het over de neveldouche te hebben: dat mist het “spoelen” van het water over het lichaam.
J.B.(Hans) van der Waal
Ik ben een ouwe lul van 76, maar douche maar weer volgens het principe wat ik eenmaal in de week vroeger in het badhuis in Amsterdam Oost op het Java plein heb geleerd 10 seconden nat maken, 1 minuut voor inzepen en ongeveer 1,5 minuut voor schoon spoelen. Gingen we overigens maar 1 keer in de week naar toe. Maar ja toen was geluk nog heel gewoon. Geen plastic zakken bij de kruidenier. Je nam je lege koffiebus mee naar de winkel en daar werd die volgemaakt. Als ik de plannen van de Europese Cie lees gaan we gewoon weer terug naar het leven van begin jaren vijftig. Zal een hoop werkgelegenheid brengen plus een hoop onnodig gesleep van goederen door de heel Europa. Want dat je al die trailers kan vervangen door goederenwagons op het spoor is een illusie.
GerardJ van den Broek
Natuurlijk is het een goed idee om water te besparen (hoewel minder wassen mij geen goed idee lijkt). De energie die het kost om water te verwarmen vraagt echter minstens zoveel aandacht. In Duitsland heeft men daar lang geleden een mogelijke oplossing voor gevonden: de Badeofen, gestookt op hout. Zie:
https://thermona-shop.de/kombinierter-badeofen-mit-integrierten-warmwasserboiler-mit-80-liter-druckfest-7-bar.html
Colet Jacobs
Ik denk dat we heel veel scheefgroei hebben ,ook over het idee van schoon ,wat is schoon? Ik was mezelf elke dag even met een washandje ,mijn snuitje ,oksels en edele delen en douche iedere week een keer normaal,en gebruik een Deo kristal als deodorant,soort aluin, eigenlijk ook net als vroeger,resultaat ,ik ben schoon,ik ruik niet naar overmatige deodorant,heb een zachte huid en geen vet haar,ook voor je haren is een keer per week goed genoeg ,ik doe dat zo al mijn hele leven ,het bevalt mij en de anderen om mij heen maar ik laat het wel uit mijn hoofd om daar te veel over te zeggen want wij lijden aan dwanghygiene syndroom als je het mij vraagt ,back to the old days dus is kortom heel modern
barrocas
graag zou ik meer gegevens willen weten over de gebruikte onderdelen.wat en waar te koop.
Patrick
Een goed idee, vooral die combinatie met een kleine elektrische doorstromer zoals reeds aangehaald en met een iets lagere comforttemperatuur. Tenzij je al beschikt over een gewone (voorraad-)boiler. (Geen doorstromer, dat zal niet lukken met zulk laag doorstroomdebiet. Ps: noem een doorstromer (-geiser?) aub geen boiler.)
Opmerking:
Koude douches zijn de beste, ook ter ontspanning, denk aan de bijnieren! Je krijgt een boost! Een goede raad van een osteopaat: begin met koud , wissel enkele malen met warm en eindig met koud. Is dit te erg, keer om maar eindig toch met koud. Combineer dit met zeemansdouche en wat zeep. Met spaarkop 10l ? Meer kan dat niet zijn.
Hoe zit het met de verkalking van de spuitgaatjes?
Voor de handige harry’s, lees verder;
Wijzelf vangen het sanitaire water op, filteren dit door een zandfilter en gebruiken dit voor de toiletten.(en tuin of vijver als we overschot hebben)
Ook het grijswater van de wasautomaat doet mee. (Geen vaatwasser!) Onze teller geeft aan: 43 m³/j/2p.
Douchen is voor ons noodzakelijk om de boel in evenwicht te houden. Verder beschikken we nog over 80m² dakoppvl waarvan het rw voor de bloementuin wordt gebruikt of infiltreert) Dit rw werd tot voor kort gebruikt voor de wasmachine maar na renovatie van de platte daken kleurt m´n regenwater geelbruin door de nieuwe dakbedekking (resitrix).f. niks aan te doen.
Wat heb je nodig?
Een tuin (waar je alles in kunt wegstoppen) is noodzakelijk alsook twee rechtse poten. Kruipruimte, Aparte grijswaterleidingen, twee waterputten, pompen, elektro, timer,zand(2m³) en bak,folie, enz…
Aangelegd in 1995 toen mijn lijf nog een kathedraal leek.
Geschatte besparing door hergebruik gw, minstens 30m³/j. = +7500m³ na 20 j.
Ik moet nooit shiften op leidingwater wat het qua reglementering eenvoudig maakt. Geen vermenging mogelijk.
2m³ zeezand is voldoende voor gw 4 personen bij verantwoord watergebruik, 100 á 130m³/jaar. (Proefondervindelijk) maar best zonder wmachine dan vanwege de belasting van het zandfilter.
Kijk eens bij GEP Voor individuele wzi. Duur maar knap. Mocht ik opnieuw beginnen, ik zou het wel weten.
Correctie op mijn inzending, 7500 moet 750 zijn…
Groeten
Hans
Een oud verhaal van mijn vader over wassen (deden we met een washandje, en 2 baden per week, op dagen waarop we in het zand hadden gespeeld)
Bij de boer voor verse koemelk. En de boerin blij dat ze kon babbelen na een lange werkdag.
Ik, kleintje, zei (in zijn verhaal) iets zoals ‘kom, ik moet nog in bad’, waarop de boerin zou hebben gevraagd of we dat dikwijls deden.
En bij de bevestiging ‘zeker elke week ’ was ze hoogstverbaasd.
Hebben jullie het dan niet koud? Want als ik met Pasen mijn voeten was, heb ik een week lang koude voeten’ (die rituele voetwassing komt duidelijk uit een ander land, een andere cultuur)