Battery used Battery charging

Kan het licht even uit? Naar een nieuwe definitie van energiezekerheid

Paradox: om de energiezekerheid te verbeteren, moeten we onze infrastructuurnetwerken minder betrouwbaar maken.

Het is onmogelijk om een constante voorraad aan te houden van iets dat eindig is. Foto: Camilla MP.
Het is onmogelijk om een constante voorraad aan te houden van iets dat eindig is. Foto: Camilla MP.
Bekijk origineel beeld Bekijk origineel beeld

Naarmate een samenleving voor haar dagelijks functioneren meer afhankelijk is van energiebronnen, wordt zij kwetsbaarder als de energievoorziening wordt onderbroken. Dit voor de hand liggende feit wordt genegeerd in de huidige strategieën om energiezekerheid te bereiken, waardoor ze contraproductief zijn.

Wat is energiezekerheid?

Wat betekent het voor een samenleving om “energiezekerheid” te hebben? Hoewel er meer dan veertig verschillende definities van het begrip bestaan, hebben die allemaal het fundamentele criterium gemeen dat het energieaanbod altijd aan de energievraag moet voldoen. Dit houdt ook in dat de energievoorziening constant moet zijn - er mogen geen onderbrekingen zijn in de dienstverlening. 1234

Zo definieert het Internationaal Energieagentschap (IEA) energiezekerheid als “de ononderbroken beschikbaarheid van energiebronnen tegen een betaalbare prijs”. Het Amerikaanse Ministerie van Energie en Klimaatverandering (DECC) definieert het begrip als “de risico’s van onderbreking van de energievoorziening zijn gering”. De EU heeft het over “een stabiele en overvloedige energievoorziening”. 567

Historisch gezien werd energiezekerheid bereikt door de toegang tot bossen of veengebieden veilig te stellen voor thermische energie, en tot menselijke, dierlijke, wind- of waterkrachtbronnen voor mechanische energie. Met de komst van de industriële revolutie werd de energiezekerheid afhankelijk van de aanvoer van fossiele brandstoffen.

Als theoretisch concept houdt energiezekerheid het nauwst verband met de oliecrisissen van de jaren 1970, toen door embargo’s en prijsmanipulaties de olietoevoer naar de westerse landen werd beperkt. Als gevolg daarvan leggen de meeste geïndustrialiseerde samenlevingen nog steeds olievoorraden aan die overeenkomen met enkele maanden verbruik.

Hoewel olie voor industriële economieën nog steeds even essentieel is als in de jaren zeventig, vooral voor vervoer en landbouw, wordt nu erkend dat energiezekerheid in moderne samenlevingen ook afhangt van andere infrastructuren, zoals die voor de levering van gas, elektriciteit en recenter ook data.

Bovendien zijn deze infrastructuren in toenemende mate onderling verbonden en afhankelijk van elkaar. Gas is bijvoorbeeld een belangrijke brandstof voor de elektriciteitsproductie, terwijl het elektriciteitsnet nodig is om gaspijpleidingen te laten werken. Stroomnetwerken zijn nodig om datanetwerken te laten functioneren, en datanetwerken zijn nu nodig om stroomnetwerken te laten functioneren.

Stroomnetten zijn nodig om datanetwerken te laten werken, en datanetwerken zijn nodig om stroomnetten te laten werken.

Dit artikel onderzoekt het concept van energiezekerheid door te focussen op het elektriciteitsnet, dat even essentieel is geworden voor industriële samenlevingen als olie. Bovendien wordt elektrificatie gezien als een manier om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen - denk aan elektrische voertuigen, warmtepompen en windturbines.

De “veiligheid” of “betrouwbaarheid” van een elektriciteitsnet kan nauwkeurig worden gemeten aan de hand van continuïteitsindicatoren zoals de “Loss-of-Load Probability” (LOLP), en de “System Average Interruption Duration Index” (SAIDI). Uit deze indicatoren kan alleen maar worden geconcludeerd dat de elektriciteitsnetten in industriële samenlevingen zeer betrouwbaar zijn.

In Duitsland bijvoorbeeld is stroom gedurende 99,996% van de tijd beschikbaar, wat overeenkomt met een onderbreking van minder dan een half uur per klant per jaar. 8 Zelfs de slechtst presterende landen in Europa (Letland, Polen, Litouwen) hebben een voorzieningstekort van slechts acht uur per klant per jaar, wat overeenkomt met een betrouwbaarheid van 99,90%. 8 Het Amerikaanse elektriciteitsnet zit tussen deze waarden in, met onderbrekingen in de bevoorrading van minder dan vier uur per klant per jaar (99,96% betrouwbaarheid). 9

Hoe betrouwbaar is een netwerk voor hernieuwbare energie?

Bij de huidige werking van infrastructuren is het paradigma dat consumenten toegang kunnen en moeten hebben tot zoveel elektriciteit, gas, olie, data of water als ze willen, wanneer ze het willen, zolang ze het willen. De enige vereiste is dat zij de rekening betalen. Wat de energiesector betreft, is deze visie op energiezekerheid om verschillende redenen problematisch.

Ten eerste zijn de meeste energiebronnen waaruit elektriciteit wordt gemaakt eindig - en het is onmogelijk om een constante aanvoer te handhaven van iets dat eindig is. Op de lange termijn is de strategie om de energievoorziening veilig te stellen gedoemd te mislukken. Op kortere termijn kan zij het klimaat verstoren en gewapende conflicten uitlokken.

Het Internationaal Energieagentschap (IEA), dat werd opgericht na de eerste oliecrisis in het begin van de jaren zeventig, moedigt het gebruik van hernieuwbare energiebronnen aan om de energievoorziening te diversifiëren en de energiezekerheid op lange termijn te verbeteren. Een systeem van hernieuwbare energie is niet afhankelijk van de invoer van buitenlandse energie en is evenmin kwetsbaar voor manipulaties van de brandstofprijzen - de grootste zorgen in een energie-infrastructuur die grotendeels op fossiele brandstoffen is gebaseerd.

Natuurlijk hebben zonnepanelen en windturbines een beperkte levensduur en moeten ze worden geproduceerd, waarvoor ook grondstoffen nodig zijn die uit het buitenland kunnen komen of die uitgeput kunnen raken. Maar zodra ze geïnstalleerd zijn, zijn systemen voor hernieuwbare energie “betrouwbaar” op een manier en voor een periode die fossiele brandstoffen (en atoomenergie) niet zijn.

Hernieuwbare energiebronnen vormen fundamentele uitdagingen voor het huidige begrip van energiezekerheid

Voorts bieden zonne- en windenergie meer zekerheid wat fysieke defecten of sabotage betreft, des te meer wanneer de productie van hernieuwbare energie gedecentraliseerd is. Hernieuwbare energiecentrales hebben ook een lagere CO2-uitstoot, en de extreme weersomstandigheden ten gevolge van de klimaatverandering vormen eveneens een risico voor de energiezekerheid.

Ondanks al deze voordelen vormen hernieuwbare energiebronnen echter fundamentele uitdagingen voor het huidige begrip van energiezekerheid. Het belangrijkste is dat de hernieuwbare energiebronnen met het grootste potentieel - zon en wind - afhankelijk zijn van het weer en de seizoenen. Dit betekent dat zonne- en windenergie niet voldoen aan het criterium dat in alle definities van energiezekerheid als essentieel wordt beschouwd: de behoefte aan een ononderbroken, onbeperkte toevoer van stroom.

Foto: Eduard Bezembinder.
Foto: Eduard Bezembinder.
Bekijk origineel beeld Bekijk origineel beeld

De betrouwbaarheid van een elektriciteitsnet met een hoog aandeel zonne- en windenergie zou aanzienlijk lager zijn dan de huidige normen voor continuïteit van de dienstverlening. 1011121314 In een dergelijk hernieuwbaar elektriciteitsnet kan een 24/7 elektriciteitsvoorziening alleen tegen zeer hoge kosten worden gehandhaafd, omdat daarvoor een uitgebreide infrastructuur voor energieopslag, elektriciteitstransmissie en overtollige opwekkingscapaciteit nodig is.

Deze extra infrastructuur dreigt een hernieuwbaar elektriciteitsnet contraproductief te maken, omdat boven een bepaalde drempel de fossiele energie die nodig is voor het bouwen, installeren en onderhouden van deze infrastructuur hoger wordt dan de fossiele energie die wordt bespaard door de zonnepanelen en de windturbines.

Hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon hebben ook voordelen die in de huidige definities van energiezekerheid niet aan bod komen

Een wisselend energieaanbod is niet het enige nadeel van hernieuwbare energiebronnen. Hoewel veel media en milieuorganisaties een beeld hebben geschetst van zonne- en windenergie als overvloedige energiebronnen (“De zon levert in een uur meer energie aan de aarde dan de wereld in een jaar verbruikt”), is de werkelijkheid complexer.

Het aanbod van zonne- (en windenergie) is inderdaad enorm. Maar om deze energie in een bruikbare vorm om te zetten, vereisen zonnepanelen en windturbines door hun zeer lage vermogensdichtheid veel meer ruimte en materialen in vergelijking met thermische energiecentrales - zelfs als de winning en distributie van fossiele brandstoffen wordt meegerekend. 15 Daarom kan een netwerk voor hernieuwbare energie niet garanderen dat de consumenten toegang hebben tot zoveel elektriciteit als zij willen, zelfs als de weersomstandigheden optimaal zijn.

Hoe betrouwbaar is een autonoom stroomsysteem?

Het huidige energiebeleid met betrekking tot elektriciteit probeert drie doelstellingen met elkaar te verzoenen: een ononderbroken en onbeperkte stroomvoorziening, betaalbaarheid van de elektriciteitsprijzen, en milieuduurzaamheid.

Een elektriciteitsnet dat hoofdzakelijk gebaseerd is op fossiele brandstoffen en atoomenergie kan de doelstelling van milieuduurzaamheid niet verwezenlijken, en het kan de andere doelstellingen alleen verwezenlijken zolang buitenlandse leveranciers de leveringen niet stopzetten of de energieprijzen niet verhogen (of zolang de nationale of internationale reserves niet uitgeput raken).

Een netwerk voor hernieuwbare energie kan deze drie doelstellingen echter evenmin met elkaar verzoenen. Om een onbeperkte 24/7 stroomvoorziening te bereiken, moet de infrastructuur overgedimensioneerd zijn, wat contraproductief werkt. Zonder die infrastructuur zou een netwerk voor hernieuwbare energie betaalbaar en duurzaam kunnen zijn, maar het zou nooit een onbeperkte 24/7-levering van energie kunnen bieden.

Als we dus een betaalbare en duurzame energie-infrastructuur willen, moeten we het concept energiezekerheid herdefiniëren - en het criterium van een onbeperkte en ononderbroken energievoorziening in vraag stellen.

Als we verder kijken dan de typische grootschalige centrale infrastructuren in industriële samenlevingen, wordt het duidelijk dat niet alle voorzieningssystemen een onbeperkte toevoer van hulpbronnen bieden. Microgeneratie - de lokale productie en opslag van elektriciteit met behulp van batterijen en fotovoltaïsche panelen - is hiervan een voorbeeld.

In principe kunnen off-the-grid-systemen zo worden gedimensioneerd dat zij het aanbod altijd kan voldoen aan de vraag. Dit kan gebeuren door de “slechtste-maand-methode” te volgen, waarbij de opwekkings- en opslagcapaciteit zo wordt overgedimensioneerd dat het aanbod zelfs tijdens de kortste en donkerste dagen van het jaar aan de vraag kan voldoen.

Het op elk moment afstemmen van het aanbod op de vraag maakt een autonoom systeem zeer duur, vooral in een klimaat met een hoog seizoensgebonden karakter

Maar net als in een denkbeeldig grootschalig hernieuwbaar elektriciteitsnet maakt het afstemmen van het aanbod op de vraag op elk moment een off-the-grid systeem zeer duur, vooral in een klimaat met een hoog seizoensgebonden karakter. 161718 Daarom worden de meeste off-the-grid systemen gedimensioneerd volgens een methode die streeft naar een compromis tussen betrouwbaarheid, economische kosten en duurzaamheid. De “loss-of-load probability sizing method” specificeert een aantal dagen per jaar dat het aanbod niet overeenkomt met de vraag. 192021 Met andere woorden, de dimensionering van het systeem is niet alleen gebaseerd op de verwachte energiebehoefte, maar ook op het beschikbare budget en/of de beschikbare ruimte.

Beeld: Stephen Yang / The Solutions Project.
Beeld: Stephen Yang / The Solutions Project.
Bekijk origineel beeld Bekijk origineel beeld

Het op deze manier dimensioneren van een autonoom energiesysteem levert aanzienlijke kostenbesparingen op, zelfs als de “betrouwbaarheid” maar een klein beetje afneemt. Een berekening voor een off-the-grid huis in Spanje laat bijvoorbeeld zien dat het verlagen van de betrouwbaarheid van 99,75% naar 99,00% een kostenreductie van 60% oplevert, met vergelijkbare voordelen voor duurzaamheid. De levering zou 87,6 uur per jaar worden onderbroken, vergeleken met 22 uur in het systeem met de hogere betrouwbaarheid. 16

Volgens het huidige begrip van energiezekerheid zijn off-the-grid energiesystemen die op deze manier zijn gedimensioneerd een mislukking: het energieaanbod voldoet niet altijd aan de energievraag. De gebruikers van die systemen lijken echter niet te klagen over een gebrek aan energiezekerheid, integendeel. Daar is een eenvoudige reden voor: ze passen hun energievraag aan een beperkt en wisselend stroomaanbod aan.

In het boek Off-the-Grid: Re-Assembling Domestic Life (2015) documenteren Phillip Vannini en Jonathan Taggart hun reis door Canada waarbij ze de leden van ongeveer 100 off-the-grid huishoudens interviewen. 22 Hun belangrijkste observaties zijn dat deze mensen over het algemeen minder elektriciteit gebruiken, en dat ze routinematig hun energievraag aanpassen aan het weer en de seizoenen.

De gebruikers van autonome energiesystemen gebruiken over het algemeen minder elektriciteit en passen hun energiebehoefte aan het weer en de seizoenen aan.

Wasmachines, stofzuigers, elektrisch gereedschap, broodroosters of videogameconsoles worden bijvoorbeeld helemaal niet gebruikt, of ze worden alleen gebruikt tijdens perioden van overvloedige energie, wanneer de batterijen vol zijn. Als het bewolkt is, passen off-gridders hun gedrag aan om minder stroom te verbruiken en wat meer over te houden voor de volgende dag.

Vannini en Taggart merken ook op dat vrijwillige off-gridders tevreden lijken te zijn met niveaus van verlichting of verwarming die afwijken van de normen die velen in de westerse wereld nu evident vinden. Vaak uit zich dat in het concentreren van activiteiten rond meer lokale warmte- en lichtbronnen. 22

Vergelijkbare waarnemingen kunnen worden gedaan op plaatsen waar mensen - onvrijwillig - afhankelijk zijn van infrastructuren die niet altijd werken. Als er in minder geïndustrialiseerde landen gecentraliseerde water-, elektriciteits- en datanetwerken aanwezig zijn, worden deze vaak gekenmerkt door regelmatige en onregelmatige onderbrekingen in de toevoer. 232425 Ondanks de zeer geringe betrouwbaarheid van deze infrastructuren - volgens de gangbare indicatoren van continuïteit - gaat het leven echter gewoon door.

De dagelijkse gang van zaken in het huishouden wordt bepaald door onderbrekingen van de voorziening, die worden geaccepteerd als onderdeel van het leven. Als elektriciteit, water of internet bijvoorbeeld alleen op bepaalde tijdstippen van de dag beschikbaar zijn, worden de huishoudelijke taken of andere activiteiten dienovereenkomstig gepland. Mensen gebruiken ook minder energie in het algemeen: de infrastructuur laat eenvoudigweg geen levensstijl toe die veel energie verbruikt. 23

Meer betrouwbaarheid, minder zekerheid?

De zeer hoge “betrouwbaarheid” van de elektriciteitsnetten in industriële samenlevingen wordt gerechtvaardigd door de berekening van de “Value of Lost Load” (VOLL), waarbij het financiële verlies als gevolg van stroomtekorten wordt afgezet tegen de extra investeringskosten om deze tekorten te vermijden. 11026272829 Deze waarde is echter sterk afhankelijk van de wijze waarop de samenleving is georganiseerd. Hoe meer zij afhankelijk is van elektriciteit, hoe hoger de financiële verliezen als gevolg van stroomtekorten zullen zijn.

In de huidige definities van energiezekerheid worden vraag en aanbod los van elkaar gezien, en ligt de nadruk bijna volledig op het veiligstellen van de energievoorziening (het aanbod). Alternatieve vormen van energie-infrastructuur zoals hierboven beschreven laten echter zien dat mensen zich aanpassen en hun verwachtingen afstemmen op een stroomvoorziening die beperkt is en niet altijd werkt. Met andere woorden, de energiezekerheid kan niet alleen worden verbeterd door de betrouwbaarheid van het aanbod te vergroten, maar ook door de afhankelijkheid van energie te verminderen.

Beeld: Opslagterminal voor aardgas. Jason Woodhead.
Beeld: Opslagterminal voor aardgas. Jason Woodhead.
Bekijk origineel beeld Bekijk origineel beeld

Vraag en aanbod zijn ook in 24/7-elektriciteitssystemen met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar wederzijds - maar met het tegenovergestelde effect. Net zoals “onbetrouwbare” elektriciteitsinfrastructuren een levensstijl in de hand werken die minder afhankelijk is van elektriciteit, bevorderen “betrouwbare” infrastructuren een levensstijl die steeds afhankelijker wordt van elektriciteit.

Industriële samenlevingen met “betrouwbare” elektriciteitsnetten zijn in feite het zwakst en het meest kwetsbaar bij onderbrekingen in de toevoer.

In hun boek uit 2018, Infrastructures and Practices: the Dynamics of Demand in Networked Societies, betogen Olivier Coutard en Elizabeth Shove dat een onbeperkte en ononderbroken stroomvoorziening mensen in industriële samenlevingen in staat heeft gesteld een veelheid aan stroomafhankelijke technologieën te gebruiken - zoals wasmachines, airconditioners, koelkasten, automatische deuren of 24/7 mobiele internettoegang - die “normaal” zijn geworden en centraal staan in het dagelijks leven.

Tegelijkertijd zijn alternatieve manieren om dingen te doen - zoals kleren wassen met de hand, voedsel bewaren zonder elektriciteit, koel blijven zonder airconditioning, of navigeren en communiceren zonder mobiele telefoons - vergeten, of bezig te verdwijnen. 30

Het gevolg is dat de energiezekerheid in feite groter is in off-the-grid energiesystemen en “onbetrouwbare” centrale energie-infrastructuren, terwijl de industriële samenlevingen het zwakst en het kwetsbaarst zijn bij onderbrekingen van de voorziening. Wat algemeen wordt aangenomen als een bewijs van energiezekerheid - een onbeperkte en ononderbroken stroomvoorziening - maakt industriële samenlevingen juist kwetsbaarder voor onderbrekingen in de voorziening. Het ontbreekt de mensen steeds meer aan de vaardigheden en de technologie om te kunnen functioneren zonder een continue stroomvoorziening.

Een nieuwe definitie van energiezekerheid

Om tot een nauwkeuriger definitie van energiezekerheid te komen, moet het concept anders worden gedefinieerd. Niet in termen van kilowattuur elektriciteit, maar in termen van energiediensten, sociale praktijken, of basisbehoeften. 1 Mensen hebben op zichzelf geen elektriciteit nodig. Wat zij nodig hebben, is manieren om voedsel te bewaren, kleding te wassen, deuren te openen en sluiten, met elkaar te communiceren, zich van de ene plaats naar de andere te begeven, te zien in het donker, enzovoort. Al deze dingen kunnen worden bereikt met of zonder elektriciteit, en in het eerste geval met meer of minder elektriciteit.

Op deze manier gedefinieerd gaat energiezekerheid niet alleen over het veiligstellen van de elektriciteitsvoorziening, maar ook over het verbeteren van de veerkracht van de samenleving, zodat die minder afhankelijk wordt van een continue stroomtoevoer.

Dit omvat de veerkracht van mensen (hebben zij de vaardigheden om dingen te doen zonder elektriciteit?), de veerkracht van apparaten en technologische systemen (kunnen zij omgaan met een wisselende stroomvoorziening?), en de veerkracht van instellingen (is het legaal om een elektriciteitsnet te exploiteren dat niet altijd werkt?). Afhankelijk van de veerkracht van de samenleving kan een onderbreking van de stroomvoorziening al dan niet leiden tot een onderbreking van energiediensten of sociale praktijken.

Hoewel ons voedseldistributiesysteem bijvoorbeeld afhankelijk is van een koudeketen die een continue stroomtoevoer vereist, zijn er tal van alternatieven. We zouden koelkasten kunnen aanpassen aan een onregelmatige stroomvoorziening door ze veel beter te isoleren, we zouden koelkelders (die voedsel vers houden zonder elektriciteit) opnieuw kunnen introduceren, of we zouden oudere methoden van voedselopslag, zoals fermentatie, kunnen stimuleren.

We zouden ook de vaardigheden van mensen op het gebied van vers koken kunnen verbeteren, we zouden kunnen overschakelen op diëten die gebaseerd zijn op ingrediënten die niet gekoeld hoeven te worden bewaard, en we zouden mensen kunnen aanmoedigen om dagelijkse boodschappen te doen in de buurt in plaats van een wekelijkse rit naar de grote supermarkt.

Om de energiezekerheid te verbeteren, moeten we de infrastructuur minder betrouwbaar maken.

Als we de energiezekerheid op een meer holistische manier bekijken, waarbij we rekening houden met zowel vraag als aanbod, wordt het snel duidelijk dat de energiezekerheid in industriële samenlevingen blijft verslechteren. We blijven steeds meer taken delegeren aan machines, computers en grootschalige infrastructuren, waardoor onze afhankelijkheid van elektriciteit alleen maar toeneemt.

Bovendien wordt het internet net zo essentieel als het elektriciteitsnet, en trends zoals cloud computing, het Internet of Things en genetwerkte auto’s zijn allemaal gebaseerd op verschillende onderling verbonden lagen van continu werkende infrastructuren.

Een in onbruik geraakte hoogspanningslijn. Miura Paulison.
Een in onbruik geraakte hoogspanningslijn. Miura Paulison.
Bekijk origineel beeld Bekijk origineel beeld

Omdat vraag en aanbod elkaar beïnvloeden, komen we tot een contra-intuïtieve conclusie: om de energiezekerheid te verbeteren, moeten we het elektriciteitsnet minder betrouwbaar maken. Dit zou veerkracht en substitutie aanmoedigen, en zo industriële samenlevingen minder kwetsbaar maken voor onderbrekingen in de voorziening.

Coutard en Shove stellen dat “het zinvol zou zijn meer aandacht te besteden aan innovatiekansen die ontstaan wanneer grote netwerksystemen worden verzwakt en verlaten, of wanneer ze minder betrouwbaar worden”. Zij voegen daaraan toe dat de ervaringen van vrijwillige off-gridders “enig inzicht verschaffen in de soorten configuraties waar het om gaat”. 30

Pleiten voor een minder betrouwbare stroomvoorziening zal zeker controversieel zijn. “Het licht laten branden” is een uitdrukking die vaak wordt gebruikt om energiehervormingen te rechtvaardigen, zoals het bouwen van meer atoomcentrales, of het in bedrijf houden van deze centrales na hun geplande levensduur.

Om echte energiezekerheid te bereiken zou “het licht laten branden” vervangen moeten worden door uitdrukkingen als “een aantal lichten laten branden”, “welke lichten kunnen we nu uitdoen?”, of “wat is er mis met een beetje meer donker?”. 31

Uiteraard zou een minder betrouwbare energievoorziening fundamentele veranderingen in routines en technologieën.

Dit artikel is oorspronkelijk geschreven voor het UK Demand Centre.

Reacties

Als je op dit artikel wil reageren, stuur dan een mailtje naar solar (at) lowtechmagazine (dot) com. Je gegevens worden niet voor andere doeleinden gebruikt.

Reacties
Robert de Bourgraaf

Dag Kris,

Wat een goed artikel weer. Bedankt!

Ik las net ook een essay van een wel wat vage schrijver: John Michael Greer, The Retrro Future. Over het idee dat de huidige crises vooral door toenemende technologische complexiteit en onderlinge afhankelijkheid worden veroorzaakt, en zijn pleidooi om pakweg 70 jaar terug te gaan in de toe te passen technologie in onze samenleving. Een revival van Appropriate Technologie zeg maar. Een term die een grote rol speelde in mijn afstudeer rapport van m’n 2e studie in 1991, maar die ik inmiddels was vergeten!!

Enfin, u schrijft daar feitelijk ook vaak over. Hoe krijgen we deze ideeën voor een gezondere, stabielere wereld in de hoofden van voldoende mensen??!

Met vriendelijke groet,

Robert de Bourgraaf

Berto Aussems

Hallo Kris,

Het artikel over energiezekerheid is een onderwerp waar mijn belangstelling al lange tijd uitgaat. Praktisch gezien doe ik er al heel lang iets aan op beperkte schaal. Ik woon met mijn vrouw in de stad Maastricht in een huurhuis. In Eben-Emael, 9 km verderop in België, hebben wij al 42 jaar een vakantiehuis. Op beide huizen heb ik zonnepanelen laten aanleggen. In Maastricht lever ik terug op het net en dat maakt dat ik weinig kosten heb voor elektriciteitsgebruik. Daarnaast heb ik een los zonnepaneel met regelaar en accu voor het licht in de gang, trappenhuis, veranda en kelder. Dat gaat nachts automatisch aan en uit zodat wij niet struikelen. Wij zijn reeds op leeftijd.

In het vakantiehuis wilde ik een compleet autonoom elektra systeem op accu uitbouwen maar daar is het alleen tot zonnepanelen gebleven. Ook wilde ik water onafhankelijk zijn met regenwater opslag en reiniging, daar is jammer genoeg ook niks van terecht gekomen. Hoofdoorzaak dat deze plannen niet gerealiseerd zijn is dat wij er nauwelijks zijn om er profijt van te hebben.

Groot probleem met energiezekerheid is dat de zonnepaneel teruglever installatie geen aansluiting heeft voor accu opslag. Het zou geen groot probleem moeten zijn omdat fabrieksmatig in omvormers in te bouwen. Er zijn wel hybride omvormers maar die kan ik niet aansluiten op mijn installatie met mini-inverters onder mijn zonnepanelen. (Mini-inverters leveren 230V per zonnepaneel. Het zou toch een kleinigheid moeten zijn om daar een geschikte acculader aan toe te voegen.)

  • Wat eenvoudig te realiseren is zijn stopcontacten met aanwezigheidssensoren voor licht en stroom adaptors. Waar je niet bent hoeft geen stroom te vloeien!

  • Wat betreft warmte energie heb ik een veranda/serre op het zuiden liggen met een tuindeur naar de woonkamer. Zo gauw de zon uitkomt in het vroege voorjaar of in het najaar gebruik ik de passieve warmte om de woonkamer mee op te warmen. Onvoorstelbaar hoeveel gas we daarmee besparen. Vanaf maart tot november gebruiken we nog een heel enkele keer de gasverwarming.

  • In de winter hebben wij elektrische dekens op de bank in de woonkamer om bij een 17 graden kamerthermostaat instelling onszelf bij te verwarmen. De elektrische deken gaat nog op netstroom maar kan eventueel op accu omdat het vermogen ongeveer 60 Watt is. In de keuken gaat alleen bij het koken de verwarming aan in de rest van het huis is de verwarming uit.

Een autonoom stroomsysteem is voorlopig moeilijk te realiseren maar niet onmogelijk. Ons huurhuis is totaal geïsoleerd en dat is een must om verder te werken aan energie autonomie. Veel gebruikers kunnen op stroom uit zonnepanelen. De ijskast/diepvries is nu al voor accu gebruik te koop. In de zomer met veel zon is deze goed te gebruiken; in de winter is het koel genoeg in de kelder. De grote gebruikers; wasmachine, vaatwasser, inductie fornuis en oven/magnetron zijn het grote energieprobleem dat alleen opgelost kan worden door het intelligent (Ai) gebruik op zonne-energie. Fabrikanten doen er nog te weinig aan om deze apparaten geschikt te maken voor autonome inzet.

Voorlopig kan ik niet meer doen dan naar energie autonomie te streven, zoals aangehaald door de tips in jouw zeer actueel artikel. De onbetrouwbaarheid van levering van fossiele brandstoffen uit Rusland drukt ons wederom op de relevantie om ook op individueel niveau inspanningen te verrichten.

Vriendelijke groeten,

Berto Aussems

Emiel Arron

Beste Kris

Prachtig geschreven

mijn opmerking ivm offgrid:

Dit zijn meestal mensen die geen consumptiebeesten zijn.En daar ligt het probleem. De overconsumptie van luxe goederen en diensten en te luxueus te leven maakt net het probleem.

Doe alle sierverlichting in de EU uit, doe alle niet-professioneel internet en telefonie weg, verminder de overcomsumptie van luxe goederen en het probleem reduceert zich naar normaal. Het probleem is enkel de superrijken die het volk laten geloven dat ze al deze “zogezegde” luxe goederen nodig hebben om een goed leven te hebben.

Hoe belachelijk is het niet om een E SUV te bouwen van 3.5 ton die enkel van A naar B rijdt. Maak een eenvoudig E karretje die met een max speed van 100 km(of minder) die van A naar B rijdt met een radius van 400 km voor aankoopprijs 12.000€ incl BTW.

Zo eenvoudig zou het kunnen, enkel de superrijken verdienen dan niks meer

Emiel Arron

zelfstandig landbouwingenieur geb 1960

Jorick

Hallo Kris,

Alweer een interessante denkoefening! Ik woonde een paar jaar op een eilandje waar ik met 2 zonnepanelen een aantal batterijen en een kleine efficiënte koelkast “het licht liet branden en het bier koel hield” het is inderdaad mogelijk om met minder betrouwbare energie te leven. Ik zou alleen willen wijzen op hoe onpraktisch het eigenlijk is en hoe bewerkelijk, je bent echt bezig met monitoren wat binnenkomt en wat buitengaat. Je past je gedrag aan aan wat mogelijk is. Comfortabel is het allerminst, maar inderdaad niet onoverkomelijk. We wonen met zijn allen natuurlijk niet op een eiland.

Ik zou graag een lans breken voor een autoregulerend toestel dat nog nooit gefaald heeft namelijk “de portefeuille”. Als nog steeds altijd beschikbare energie een sterk variabele prijs heeft naargelang de beschikbaarheid lost heel het probleem zichzelf op. Mensen en industrie passen zich niet aan de “beschikbaarheid” maar aan de “kost” dat werkt veel beter. Het wordt een bewuste keuze in plaats van een stroom panne die je overkomt. Zonder stroom zitten is niet meer van deze tijd, tenzij je op een eiland woont. De zoals het artikel duidelijk uitlegt is enige reden waarom ik af en toe zonder stroom zat op mijn eiland mijn portefeuille… de verhouding tussen mijn budget en aantal zonnepanelen en batterijen bepaalde mijn comfortniveau.

Nu ik in België woon en verbonden ben met het net zou nog steeds mijn portefeuille bepalen of ik mijn comfortniveau wil verlagen of niet, echt zonder stroom zitten is daarbij niet wenselijk. Dat ik op die dure dagen geen ovenschotel zou maken , een wasmachine doe draaien of uitgebreid in bad zou gaan zal eerder waarschijnlijk zijn, dat ik geen lamp zou kunnen aansteken of telefoon zou kunnen laden een zwaktebod.

Kr,

Jorick


  1. Winzer, Christian. “Conceptualizing energy security.” Energy policy 46 (2012): 36-48. https://www.repository.cam.ac.uk/bitstream/handle/1810/242060/cwpe1151.pdf?sequence=1&isAllowed=y ↩︎ ↩︎ ↩︎

  2. Sovacool, Benjamin K., and Ishani Mukherjee. “Conceptualizing and measuring energy security: A synthesized approach.” Energy 36.8 (2011): 5343-5355. https://relooney.com/NS4053-Energy/00-Energy-Security_1.pdf ↩︎

  3. Kruyt, Bert, et al. “Indicators for energy security.” Energy policy37.6 (2009): 2166-2181. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0301421509000883 ↩︎

  4. Cherp, Aleh, and Jessica Jewell. “The concept of energy security: Beyond the four As.” Energy Policy 75 (2014): 415-421. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0301421514004960 ↩︎

  5. Energy security, International Energy Agency. https://www.iea.org/topics/energysecurity/ ↩︎

  6. Lucas, Javier Noel Valdés, Gonzalo Escribano Francés, and Enrique San Martín González. “Energy security and renewable energy deployment in the EU: Liaisons Dangereuses or Virtuous Circle?.” Renewable and Sustainable Energy Reviews 62 (2016): 1032-1046. https://www.researchgate.net/profile/Javier_Valdes4/publication/303361228_Energy_security_and_renewable_energy_deployment_in_the_EU_Liaisons_Dangereuses_or_Virtuous_Circle/links/5a536f45458515e7b72eab26/Energy-security-and-renewable-energy-deployment-in-the-EU-Liaisons-Dangereuses-or-Virtuous-Circle.pdf ↩︎

  7. Strambo, Claudia, Måns Nilsson, and André Månsson. “Coherent or inconsistent? Assessing energy security and climate policy interaction within the European Union.” Energy Research & Social Science 8 (2015): 1-12. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S221462961500047X ↩︎

  8. CEER Benchmarking Report 6.1 on the Continuity of Electricity and Gas Supply. Data update 2015/2016. Ref: C18-EQS-86-03. 26-July-2018. Council of European Energy Regulators. https://www.ceer.eu/documents/104400/-/-/963153e6-2f42-78eb-22a4-06f1552dd34c ↩︎ ↩︎

  9. Average frequency and duration of electric distribution outages vary by states. U.S. Energy Information Administration (EIA). April 5, 2018. https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=35652 ↩︎

  10. Röpke, Luise. “The development of renewable energies and supply security: a trade-off analysis.” Energy policy 61 (2013): 1011-1021. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/73854/1/IfoWorkingPaper-151.pdf ↩︎ ↩︎

  11. “Evolutions in energy conservation policies in the time of renewables”, Nicola Lablanca, Isabella Maschio, Paolo Bertoldi, ECEEE 2015 Summer Study – First Fuel Now. https://www.eceee.org/library/conference_proceedings/eceee_Summer_Studies/2015/9-dynamics-of-consumption/evolutions-in-energy-conservation-policies-in-the-time-of-renewables/ ↩︎

  12. “How not to run a modern society on solar and wind power alone”, Kris De Decker, Low-tech Magazine, September 2017. here↩︎

  13. Nedic, Dusko, et al. Security assessment of future UK electricity scenarios. Tyndall Centre for Climate Change Research, 2005. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.461.4834&rep=rep1&type=pdf ↩︎

  14. Zhou, P., R. Y. Jin, and L. W. Fan. “Reliability and economic evaluation of power system with renewables: A review.” Renewable and Sustainable Energy Reviews 58 (2016): 537-547. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S136403211501727X ↩︎

  15. Smil, Vaclav. Power density: a key to understanding energy sources and uses. MIT Press, 2015. https://mitpress.mit.edu/books/power-density ↩︎

  16. Landeira, Cristina Cabo, Ángeles López-Agüera, and Fernando Núñez Sánchez. “Loss of Load Probability method applicability limits as function of consumption types and climate conditions in stand-alone PV systems.” (2018). https://www.researchgate.net/profile/Cristina_Cabo2/publication/324080184_Loss_of_Load_Probability_method_applicability_limits_as_function_of_consumption_types_and_climate_conditions_in_stand-alone_PV_systems/links/5abca9fa45851584fa6e1efd/Loss-of-Load-Probability-method-applicability-limits-as-function-of-consumption-types-and-climate-conditions-in-stand-alone-PV-systems.pdf ↩︎ ↩︎

  17. Singh, S. Sanajaoba, and Eugene Fernandez. “Method for evaluating battery size based on loss of load probability concept for a remote PV system.” Power India International Conference (PIICON), 2014 6th IEEE. IEEE, 2014. https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/7117729 ↩︎

  18. How sustainanle is stored sunlight? Kris De Decker, Low-tech Magazine. here↩︎

  19. Chapman, R. N. “Sizing Handbook for Stand-Alone Photovoltaic.” Storage Systems, Sandia Report, SAND87-1087, Albuquerque (1987). https://prod.sandia.gov/techlib-noauth/access-control.cgi/1987/871087.pdf ↩︎

  20. Posadillo, R., and R. López Luque. “A sizing method for stand-alone PV installations with variable demand.” Renewable Energy33.5 (2008): 1049-1055. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S096014810700184X ↩︎

  21. Khatib, Tamer, Ibrahim A. Ibrahim, and Azah Mohamed. “A review on sizing methodologies of photovoltaic array and storage battery in a standalone photovoltaic system.” Energy Conversion and Management 120 (2016): 430-448. https://staff.najah.edu/media/published_research/2017/01/19/A_review_on_sizing_methodologies_of_photovoltaic_array_and_storage_battery_in_a_standalone_photovoltaic_system.pdf ↩︎

  22. Vannini, Phillip, and Jonathan Taggart. Off the grid: re-assembling domestic life. Routledge, 2014. http://lifeoffgrid.ca/off-grid-living-the-book/ ↩︎ ↩︎

  23. “Materialising energy and water resources in everyday practices: insights for securing supply systems”, Yolande Strengers, Cecily Maller, in “Global Environmental Change 22 (2012), pp. 754-763. http://researchbank.rmit.edu.au/view/rmit%3A17990/n2006038376.pdf ↩︎ ↩︎

  24. Pillai, N. “Loss of Load Probability of a Power System.” (2008). https://mpra.ub.uni-muenchen.de/6953/1/MPRA_paper_6953.pdf ↩︎

  25. Al-Rubaye, Mohannad Jabbar Mnati, and Alex Van den Bossche. “Decades without a real grid: a living experience in Iraq.” International Conference on Sustainable Energy and Environment Sensing (SEES 2018). 2018. https://biblio.ugent.be/publication/8566224 ↩︎

  26. Telson, Michael L. “The economics of alternative levels of reliability for electric power generation systems.” The Bell Journal of Economics (1975): 679-694. https://www.jstor.org/stable/3003250?seq=1#page_scan_tab_contents ↩︎

  27. Schröder, Thomas, and Wilhelm Kuckshinrichs. “Value of lost load: an efficient economic indicator for power supply security? A literature review.” Frontiers in energy research 3 (2015): 55. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fenrg.2015.00055/full ↩︎

  28. Ratha, Anubhav, Emil Iggland, and Goran Andersson. “Value of Lost Load: How much is supply security worth?.” Power and Energy Society General Meeting (PES), 2013 IEEE. IEEE, 2013. https://www.ethz.ch/content/dam/ethz/special-interest/itet/institute-eeh/power-systems-dam/documents/SAMA/2012/Ratha-SA-2012.pdf ↩︎

  29. De Nooij, Michiel, Carl Koopmans, and Carlijn Bijvoet. “The value of supply security: The costs of power interruptions: Economic input for damage reduction and investment in networks.” Energy Economics 29.2 (2007): 277-295. https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/40102922/The_Value_of_Supply_Security_The_Costs_o20151117-24458-1eo081r.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1544213977&Signature=d01qoyIcopj1rE5HpSWkCGcQzRk%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DThe_value_of_supply_security.pdf ↩︎

  30. Coutard, Olivier, and Elizabeth Shove. “Infrastructures, practices and the dynamics of demand.” Infrastructures in Practice. Routledge, 2018. 10-22. https://www.routledge.com/Infrastructures-in-Practice-The-Dynamics-of-Demand-in-Networked-Societies/Shove-Trentmann/p/book/9781138476165 ↩︎ ↩︎

  31. Demand Dictionary of Phrase and Fable, seventeenth edition. Jenny Rinkinen, Elizabeth Shove, Greg Marsden, The Demand Centre, 2018. http://www.demand.ac.uk/wp-content/uploads/2018/07/Demand-Dictionary.pdf ↩︎