Low-tech Magazine: Wersja na czytniki ebook.

Po dwóch latach intensywnych badań i wdrażania, duński kolektyw artystyczny N55 zaprezentował światu swoje modułowe rowery transportowe: dwukołowy XYZ Cargo Bike (ładowność 90 kg) i trzykołowy XYZ Cargo Trike (ładowność 150 kg). Złożone modele można kupić w sklepie internetowym o połowę taniej, niż dostępne na rynku podobne konstrukcje innych producentów. Ponieważ XYZ mają budowę modułową, jeszcze taniej i prościej jest złożyć sobie samemu ich rower, dostosowując go do własnych potrzeb.

XYZ Cargo łączy w sobie dwie technologie, które my w LTM bardzo cenimy: otwartą konstrukcję modułową i rowery transportowe. Modułowe towary konsumenckie, których części można ponownie wykorzystać do wykonania innych produktów, niosą ze sobą wiele korzyści pod względem stopnia zrównoważania. Oszczędzają pieniądze konsumentów, napędzają innowacje i przenoszą produkcję z rąk wielkich korporacji do rąk małych przedsiębiorców i garażowych wynalazców.

Rowery cargo mogłyby przejąć sporą część transportu na ulicach miast, torując drogę zrównoważonemu i swobodnemu ruchowi ulicznemu, jednocześnie oferując wiele korzyści handlarzom, artystom, rzemieślnikom i dostarczycielom usług. Rowery cargo o otwartej modułowej budowie, zbudowane przez N55 we współpracy z dizajnerem i artystą Till’em Wolfer’em, łączą w sobie wszystkie zalety obu technologii.

Innowacyjność

Rynek rowerów towarowych przeżywa obecnie rozkwit. Takie miałem wrażenie po Międzynarodowym Festiwalu Rowerów Cargo w Nijmegen w Holandii i po Berlińskiej Wystawie Rowerów. Sprzedaż rowerów cargo pnie się w górę, a w całą branżę wstąpił duch innowacji.

Coraz większa liczba pojazdów otrzymuje wspomaganie elektryczne, a wiele z oferowanych trójkołowców wyposaża się (dla lepszego wchodzenia w zakręty) w system pochyłu kół. Dużą innowacyjność widać w podejściu do układu sterowania. Klasyczny widelec jest zastępowany nowymi, pomysłowymi patentami, polepszającymi sterowność i zwiększającymi przestrzeń ładunkową.

Niestety, za wieloma z tych nowości podąża nowa, wysoka cena. Najpiękniejsze rowery cargo takie jak Elian Cargo Bik (wersja sportowa z układem sterowania w przedniej piaście), albo wspomagany elektrycznie Butchers & Bicycle MK1 (z mechanizmem pochyłu kół) kosztują, bez opcji dodatkowych, co najmniej 4-5 tysięcy euro.

Bez dwóch zdań, te rowery są warte tych pieniędzy, ale niestety nie są w zasięgu każdego. Mniej bajeranckie pojazdy kosztują co najmniej 2.5-3.5 tysiąca euro.

Modułowe rowery cargo

Właśnie dlatego, niedrogi rower XYZ Cargo Cycles zasługuje na szczególną uwagę. Już złożony, dwukołowy XYZ Cargo Bike i trajka XYZ Cargo Trike, kosztują w sklepie internetowym 1350 i 1600 euro za sztukę, czyli mniej więcej o połowę mniej, niż podobne konstrukcje konkurencji. Co więcej, pojazdy XYZ nie są, ani mniej innowacyjne, ani nie są nudne – wręcz przeciwnie. Posiadają rewolucyjny mechanizm sterowania zainspirowany motocyklami, który pozwala znacząco powiększyć przestrzeń ładunkową.

Niska cena bierze się z modułowej natury tych pojazdów. Rowery XYZ Cargo Cycles nie są budowane w tradycyjny sposób. Zamiast pojedynczej rury głównej (jaką spotyka się w konwencjonalnych konstrukcjach), rowery te zbudowane są na ramie przestrzennej złożonej z różnej długości standardowych profili aluminiowych o kwadratowym przekroju z nawierconymi otworami.

Ramę przestrzenną zbudowano według projektu XYZ Nodes, czyli na modułowej konstrukcji opracowanej przez N55. Opiera się ona na starej, dobrze znanej zasadzie łączenia ze sobą drewnianych lub stalowych rozpórek. System strukturalnie przypomina skręcane łączenia, spotykane np. w tradycyjnych drewnianych ramach innuickich kajaków, lub konstrukcje nitowane, jakie zobaczymy w kadłubach starych samolotów i statków.

W efekcie, otrzymujemy prosty sposób na niedrogą budową lekkich konstrukcji z wytrzymałych materiałów. XYZ Nodes tworzą sztywne narożniki, które jednak uginają się pod działaniem sił mogących złamać inne połączenia, takie jak spawy. Dzięki temu, ramy są sztywne, naroża mają dużą wytrzymałość (chociaż nie łączą się trójkątnie), pozostawiając w ten sposób wolną, otwartą przestrzeń wewnątrz ramy. Umożliwiło to umieszczenie napędu w ramie, z dala od nogawek kolarza.

Łatwe w budowie i modyfikacji

Te rowery cargo to projekty open source, które możecie sami modyfikować. Projekt – uwzględniający wszystkie nowinki użyte w systemie – oraz konstrukcje XYZ i zasada łączenia, są dostępne na zasadach Creative Commons CC BY-NC SA 3.0. Użytkownicy mogą wykorzystać dostępne projekty z zastrzeżeniem, że nie używają ich w celach komercyjnych i wskażą autora projektu.

Oznacza to, że możecie jeszcze taniej złożyć sobie rower, kupując standardowe profile aluminiowe i części rowerowe dostępne na całym świecie. Ramę składa się na nitach ze stali nierdzewnej, podkładek i śrub. Do złożenie jej wystarczą proste, ręczne narzędzie - nie potrzeba żadnej zaawansowanej technologii, po prostu wiertarka, nitownica i piła do metalu. Spawarka nie będzie potrzebna.

Podobnie jak wszystkie systemy modułowe, XYZ Nodes umożliwia budowanie rzeczy w oparciu o zasadę użycia kilku podstawowych, wielokrotnie powtarzających się elementów, tworzących ogólną strukturę. To tak, jakby budować z klocków Lego, Meccano czy Erector. Ze względu na otwartą i modułową konstrukcję, XYZ Cargo Cycles można łatwo dostosować i przebudować. Na przykład, można założyć poszycie lub nadwozie, aby poprawić aerodynamikę i chronić się przed warunkami atmosferycznymi - zamieniając rower towarowy w dostawczy welomobil.

Opracowano kilka modułów, które można umieścić na XYZ Cargo Trike, zmieniających jego przeznaczenie: moduł dachowy i stołowy, moduł siedzenia pasażera, moduł kuchenny ze stołem, dachem i zlewem oraz moduł platformy. Ten ostatni, przekształca rower towarowy w dużą ruchomą platformę o wymiarach 1.5 na 3.0 m, pozostając z prawnego punktu widzenia rowerem. Moduł platformy użyto do stworzenia Roju ParkCycle, projektu umożliwiającego ludziom błyskawiczne stawianie publicznej przestrzeni, kiedykolwiek i gdziekolwiek chcą.

N55 nie jest przedsiębiorstwem komercyjnym, tylko organizacją non-profit, której celem jest przywrócenie lokalnej produkcji w społecznie sprawiedliwy i zrównoważony środowiskowo sposób. To kolejny powód skromnych cen. Wszystkie pieniądze zarobione na sprzedaży rowerów są reinwestowane w dalszy rozwój technologii. N55 za darmo udostępnia projekty konstrukcji i oferuje zmontowane rowery za niską cenę, ponieważ chcą, żeby po drogach jeździło ich jak najwięcej.

Dostępne modele i bezpłatne projekty

Świeżo otwarty sklep internetowy XYZ Cargo oferuje dwa modele. XYZ Cargo Bike waży 26 kg i ma wymiary 245 na 56 na 105 cm, podczas gdy XYZ Cargo Trike waży 34 kg i mierzy 208 na 94 na 105 cm. Skrzynia ładunkowa trajki ma wymiary 55 na 80 cm, a poszycie jest wykonane z przezroczystych arkuszy poliwęglanu. Oba modele cargo można doposażyć w silniki elektryczne w piastach i baterie.

Wyprodukowano również dwa inne pojazdy - XYZ One Seater (20 kg) i XYZ Two Seater (34 kg). Te pojazdy napędzane pedałami (z silnikiem wspomagającym lub bez) to rowery poziome z pojedynczym lub dwoma siedzeniami. Model dwumiejscowy można wyposażyć w platformę ładunkową zamiast drugiego siedzenia. Te modele nie są dostępne w sprzedaży, ale ich otwarte projekty można ściągnąć ze strony internetowej N55. Rysunki konstrukcyjne XYZ One Seater można pobrać tutaj, a XYZ Two Seater’a tutaj.

Zobacz i dowiedz się więcej: XYZ Cargo / XYZ Spaceframe Vehicles / N55. Zobacz koniecznie Ośmiokołowy Rower Cargo, który był gwiazdą na wielu imprezach Cargo Bike.

Autorzy Kris De Decker & Jo van Bostraeten